Zobaczyć wszystkie dzieła Antoniego Gaudiego podczas wakacji w Barcelonie to punkt obowiązkowy nie tylko dla miłośników architektury, ale dla wszystkich tych którzy chcą naprawdę dobrze poznać miasto, w którym on tworzył. W dzisiejszym wpisie przygotowałam dla was przegląd wszystkich dzieł tego wizjonera- począwszy od tych mniej znanych, a skończywszy na tych które na zawsze zmieniły oblicze Barcelony. Zapraszam!
Pierwsze dzieła
Mało kto wie, ale zanim Antoni Gaudi stworzył projekt jednego z najbardziej znanych kościołów w Hiszpanii brał udział w wielu mniejszych projektach na terenie miasta Barcelona- jedną z jego wcześniejszych kooperacji była praca nad hydrauliką fontanny w parku Ciutadella.
Jednak projektem, w którym można dostrzec zalążek geniuszu tego artysty to finezyjne lampy (1879) znajdujące się na placu królewskim (plaza Real) niedaleko las Ramblas. Chociaż nie wszyscy są przekonani do waloru artystycznego tego elementu urbanistycznego to niewątpliwie niezwykły design zwrócił uwagę przyszłych klientów.
W tym samym okresie architekt wykonał wiele mniejszych zleceń między innymi dekoracje do kościoła Sant Paciá, plan teatru czy projekt apteki Gilbert- jednak coraz częściej zatrudniano go do większych projektów, gdzie powoli zaczął się kształtować jego niepowtarzalny styl.
Jednym z pierwszych dzieł, które wykonał A.Gaudi po zdobyciu tytułu architekta w 1978 roku było zlecenie projektu domu od producenta płytek ceramicznych. W wyniku jego współpracy z przedsiębiorcą powstał niezwykły, bajkowy dom Casa Vicens, w którym uwagę zwraca połączenie czerwonej cegły z kolorowymi kafelkami, które nawiązują do profesji zleceniodawcy. Dom został zbudowany w 1883-1888 roku- w tym okresie Gaudi inspirował się sztuką orientu (Indie, Persja i Japonia), a także sztuką islamską. Wpływy te widoczne są w projekcie mistrza- zwłaszcza w precyzyjnych detalach ogrodzenia czy doborze materiałów użytych do budowy budynku. Obiekt ten zobaczyć można na ulicy de les Carolines 24 w dzielnicy Gracia i mimo że jest on trochę oddalony od centrum miasta to warto zboczyć z trasy, aby zobaczyć to niezwykłe dzieło- tym bardziej, że już od jesieni 2017 będzie on otwarty dla turystów!
Rozwój i kształtowanie się stylu
Udane projekty A. Gaudiego zwróciły uwagę wielkich przedsiębiorców w tym E.Guella, który szybko zlecił mu odnowienie swojej posesji na obrzeżach Barcelony oraz zaprojektowanie ogrodzenia okalającego posesję. Pawilony Guell to zabudowania powstałe w 1884-1887 roku obecnie znajdujące się w dzielnicy Pedralbes (Avenida Pedralbes 15, Av. Joan XXIII, Av.Diagonal 686)- w skład zabudowy wliczały się także monumentalne schody wraz z punktem widokowym, które zostały zniszczone w 1919 kiedy skonstruowano pałac Królewski. Obecnie na terenie parku Pedralbes można znaleźć pozostałości po dawnym murze czy bramach prowadzących na teren posesji- najbardziej znanym wejściem na dawną parcelę jest brama z żelaznym smokiem, która znajduje się na ulicy Pedralbes. Spacerując po parku warto także zwrócić uwagę na niewielką fontannę wykonaną z kamienia i metalu- przez długi czas ten element architektoniczny był zapomniany, ukryty w bambusowym gaju został ponownie odkryty dopiero w 1983 roku przez architekta miejskiego. Dzisiaj mało kto wie, że ten drobny element został zaprojektowany przez samego mistrza Gaudiego.
Więcej na temat Pawilonów Guell oraz fontanny Herkulesa
W tym samym roku A.Gaudi został zatrudniony do projektu katedry, która na zawsze zmieniła oblicze miasta Barcelona- początkowo Sagrada Familia miała zostać zbudowana w stylu neogotyckim jednak zatrudnienie katalońskiego architekta sprawiło, że koncepcja została zmieniona. Jak się okazało budowa i projekt Katedry nie tylko na zawsze zmieniły oblicze Barcelony, ale także życie A.Gaudiego, który do końca życia starał się zrealizować swoją niezwykłą wizję budowli- poświęcając każdą wolną chwilę na udoskonalenie swojej koncepcji. Projekt Katedry towarzyszył mu do ostatnich dni jego życia, kiedy prawie nie wychodził ze świątyni opracowując wszystkie szczegóły dzieła swojego życia.
Obecnie Sagrada Familia jest najczęściej odwiedzanym zabytkiem w Barcelonie przez turystów z całego świata, niektórzy nawet przyjeżdżają co rok, aby sprawdzić jak posuwają się prace nad budową. Inni natomiast stracili już cierpliwość nie dowierzając, że dzieło Gaudiego zostanie kiedykolwiek ukończone- podobno koniec budowy przewidywany jest na 2026 rok...
Sam architekt nigdy nie doczekał ukończenia budowli- za jego życia ukończona została tylko jedna fasada, niestety w wyniku wojny domowej wiele oryginalnych planów zostało zniszczonych, dlatego też niektórzy mieszkańcy Hiszpanii wątpią w autentyczność późniejszych elewacji.
Więcej na temat Sagrada Familia, wnętrza Sagrada Familia
Po wykonaniu projektu posesji w dzielnicy Pedralbes współpraca A.Gaudiego z E.Guellem zaczęła się rozwijać- w 1885 roku ten znany kataloński przemysłowiec zlecił młodemu architektowi odnowienie swojej posesji w samym centrum Barcelony. W wyniku współpracy powstała niezwykła kamienica Palau Guell znajdująca się niedaleko znanej ulicy Las Ramblas (Carrer Nou de les Rambla). Otwarcie budynku zbiegło się z wystawą Światową w 1888 roku, aczkolwiek pracę nad wykończeniami przestronnych wnętrz trwały jeszcze do 1890 roku- co ciekawe w związku z odbywającą się wydarzeniem w Barcelonie budynek został odwiedzony przez króla Włoch czy ówczesnego prezydent Stanów Zjednoczonych.
Obiekt był wielokrotnie odnawiany- ostatnia restauracja miała miejsce w 2011 roku, kiedy został on otwarty dla turystów. Co ciekawe do dzisiejszego dnia nie wszyscy zdają sobie sprawę z lokalizacji tego budynku ograniczając się do spaceru przez Las Ramblas- jednak naprawdę warto zwrócić uwagę na tą niezwykłyą kamienicę i jej styl, który w niczym nie przypomina późniejszych kamieniczek tj. Casa Batllo, którymi dzisiaj zachwycają się wszyscy turyści. Jeśli dodatkowo uda wam się być w okolicy tego budynku w pierwszą niedzielę miesiąca to będziecie mogli zobaczyć te niezwykłe wnętrza za darmo!
Tutaj znajdziecie więcej zdjęć i krótką historię Palau Guell
Jednym z mniej rozpoznawalnych dzieł A.Gaudiego jest szkoła Colegio Teresiano (1888) znajdująca się na ulicy Ganduxer 85- niestety obiekt ten nie jest dostępny dla turystów, a wysoki mur uniemożliwia jakiekolwiek zbliżenie się do budynku. To co wyróżnia to dzieło na tle innych jest przede wszystkim skromna dekoracja oraz ascetyczna forma budynku- wynika to z ograniczonego budżetu jak i skromnego charakteru zleceniodawcy.
Colegio Teresiano informacje
W 1888-1898 powstał projekt jednego z ciekawszych dzieł architekta czyli Torre Bellesguard- było to także niezwykle ważne dzieło dla samego Gaudiego, który był wielkim patriotą. Nie bez znaczenia dla niego miała więc lokalizacja obiektu, bo w miejscu, gdzie dzisiaj znajduje się ten neogotycki budynek mieścił się zamek aragońskiego króla Marcina I Ludzkiego. Gaudi wykorzystał elementy, które pozostały po dawnym zamku, aby zbudować nową posesję, z której rozpościerać się miały najpiękniejsze widoki na całą Barcelonę (kat. Torre Bellesguar- wieża pięknych widoków). Budynek ten został otwarty dla turystów dopiero w 2013 roku, początkowo wnętrza obiektu odwiedzane były głównie przez mieszkańców Barcelony- nic w tym dziwnego, kiedyś w budynku znajdował się szpital położniczy i wiele miejscowych chce wrócić tam, gdzie się urodzili.
Jednak miejsce to staje się coraz bardziej popularne także wśród zagranicznych turystów, którzy chcą zobaczyć mniej znane dzieła A.Gaudiego- jeśli zdecydujecie się zobaczyć ten obiekt to warto przedtem zadzwonić i umówić się na wizytę, gdyż godziny zależą od pory roku i tego czy są chętni na zwiedzanie. Jeśli jednak będziecie mieli trochę więcej czasu to gorąco wam polecam zwiedzenie Torre Bellesguard- jest to zdecydowanie jedno z moich ulubionych miejsc w Barcelonie i wiem, że ci którym udało się dotrzeć nie żałują także wydanej ani jednej złotówki na wstęp.
W 1898-1900 roku powstał także dom rodziny Calvet czyli Casa Calvet, znajdujący się na ulicy Casp 48 i tak naprawdę jest to jeden z mniej wyróżniających się budynków wykonanych przez architekta. Mimo dosyć powściągliwego stylu tego dzieła to i tak widać rękę samego mistrza, warto przypatrzeć się detalom budynku. To właśnie drobne elementy tj. Falisty daszek, kute, żelazne balkony czy szpulki nici znajdujące się na kolumnach to dialog, który prowadzi z nami sam architekt poprzez swoje dzieła. Budynek ten został także doceniony przez władze Barcelony, kiedy w 1900 roku projekt tego domu dostał nagrodę w corocznym konkursie artystycznych budynków.
Co ciekawe jest to chyba jeden z najmniej docenionych budynków architekta przez turystów, zazwyczaj mało kto wie o tym, że ta szara kamienica została zaprojektowana przez samego mistrza modernizmu i wiele osób przechodzi obok niej obojętnie. Jednak konserwatyzm tego dzieła wynika z położenia urbanistycznego budynku, który zgodnie z planem urbanistycznym nie powinien za bardzo wyróżniać się od budynków znajdujących się w około.
W 1901 roku Antoni Gaudi został zatrudniony przez katalońskiego przedsiębiorcę H.Miralles i Angeles, aby zaprojektować jego posesję na obrzeżach Barcelony (dzielnica Sarria) wraz z bramą wjazdową i murem okalającym. Ostatecznie projekt domu został wykonany przez pomocnika A.Gaudiego, a architekt stworzył tylko projekt bramy wjazdowej (Finca Miralles), którą można zobaczyć do dzisiejszego dnia na ulicy pasaż Manuel Girona 55. Obok bramy znajduje się mosiężna rzeźba w naturalnym rozmiarze przedstawiająca architekta, która została dodana w 2000 roku, kiedy portal został odrestaurowany.
Schyłkowe prace architekta
W 1900 roku A.Gaudi wraz z E.Guellem zaczął pracować nad projektem miasta ogrodu, którego wzorem miały być angielskie miejscowości, w których roślinność i zabudowa nie wykluczały się wzajemnie. Ostatecznie dalekosiężnych planów nigdy nie udało się zrealizować, przeszkodą okazała się pierwsza wojna światowa w 1914 roku oraz strajk generalny w 1902 roku, a z pierwotnego planu zakładającego umieszczenie w parku 60 domów ostatecznie powstało ich tylko kilka. Jednak projekt, który okazał się niemożliwy do wykonania w XX wieku stał się jedną z największych atrakcji turystycznych w Barcelonie- dzisiaj park Guell codziennie zwiedza tysiące osób, zachwycając się kamienną salamandrą oraz najdłuższą ławką na świecie. Od pewnego czasu wejście do parku jest płatne- jeśli chcecie usiąść na najdłuższej ławce czy dotknąć salamandry to trzeba koniecznie wykupić bilet. Warto pamiętać, że płatna jest tylko niewielka część parku skupiająca w sobie najważniejsze atrakcje- dalej można spacerować po wielkim ogrodzie, które nie są wcale mniej atrakcyjne niż sławna rzeźba.
Na ulicy pasaż de Gracia znajdują się, aż dwie kamieniczki zaprojektowane przez A.Gaudiego- zdania co do tego, która jest ładniejsza są podzielone. Casa Batlló (pasaż de Gracia 43) zachwyci wszystkich tych, którzy uwielbiają wibrujące barwy- ja sama zachwycam się niezwykłymi kolorami, które użył mistrz projektując swoje dzieło. A.Gaudi został zatrudniony w 1905 roku przez przemysłowca włókienniczego do renowacji budynku pochodzącego z 1877 roku- jak zwykle architekt dał się ponieść swojej wyobraźni tworząc niezwykłe dzieło, w którym najważniejsza jest patron Katalonii czyli święty Jerzy i legenda z nim związana. Jak zwykle w dziełach Gaudiego najważniejsze są detale- nic tu nie jest przypadkowe… Kolorowy dach symbolizuje grzbiet smoka, a komin to szpada, która została wbita przez rycerza- natomiast balkony to nic innego jak ofiary ogromnego monstrum. Postać smoka do dzisiejszego dnia budzi ogromne emocje- co roku na fasadzie budynku wyświetlana jest animacja, w której można zobaczyć jak smok budzi się do życia ze snu.
Rok później w 1906 roku architekt nawiązał współpracę z P. Mila, który zlecił mu zaprojektowanie budynku mieszkalnego znajdującego się na skrzyżowaniu pasażu de Gracia i ulicy Provenca. Ten niezwykły budynek w niczym nie przypomina kolorowego budynku znajdującego się parę metrów dalej- Casa Mila to nadzwyczajny budynek, który nazywany także bywa La Pedrera (hiszp. kamieniołom). Nazwa ta odnosi się do wątpliwej urody budynku- co ciekawe sąsiedzi obawiali się, że tak brzydki budynek spowoduje obniżenie wartości ich posesji, a sami zleceniodawcy projektu nigdy nie polubili nowego wyglądu swojej nieruchomości. Stosunki architekta z przedsiębiorcą nie były zbyt dobre- ciągłe nieporozumienia m.in dotyczące sposobu wykończenia budynku doprowadziły do dyskusji nad wysokością honorarium w sądzie.
Aktualnie ten jasny budynek wykonany z piaskowca stał się jednym z najbardziej charakterystycznych obiektów w całej Barcelonie- niewielu jednak zdaje sobie sprawę z tego, że kamienica ta nie posiada żadnych kątów prostych. Mnie dodatkowo zachwyca niezwykły dach budynku, którym można spacerować wśród kominów jak i kolorowe patio znajdujące się przy wejściu.
Warto poświęcić chwilę i wejść chociaż do jednej z kamienicy- we wnętrzach znajdują się oryginalne meble i pomieszczenia, dzięki którym łatwo wyobrazić sobie jak żyli mieszkańcy Barcelony na początku XX wieku.
Ostatnim dziełem, które udało się zaprojektować architektowi jest mały budynek z falistym dachem niedaleko świątyni Sagrada Familia- Escuelas de la Sagrada Familia. Zbudowany między 1908, a 1909 obiekt przeznaczony był dla dzieci pracowników budujących kościół, chociaż do szkoły uczęszczały także dzieci mieszkające w sąsiedztwie. Ten niewielki budynek 10 x 20 x 5 m. był inspiracją dla wielu architektów ze względu na prostotę formy, wytrzymałość i funkcjonalność.
A wy macie swoje ulubione dzieło A.Gaudiego? A może uwielbiacie je wszystkie jak ja?
Pozdrawiam,
Justa
